เหมือนว่าจะไม่มีภาวะใดที่จะทำให้พ่อแม่หรือครูรู้สึกหงุดหงิดมากไปกว่าการมีลูก หรือลูกศิษย์ที่เฉลียวฉลาดแต่มีผลการเรียนไม่ดี เด็กเหล่านี้คือเด็กที่มีผลสัมฤทธิ์ต่ำกว่าความสามารถที่แท้จริง หรือ “ฉลาดแต่ไม่เก่ง” ซึ่งน้อยคนนักที่จะเข้าใจได้อย่างถ่องแท้ว่าคำนี้หมายความว่าอะไรกันแน่ และลักษณะเช่นนี้จะเริ่มเมื่อไร และสิ้นสุดลงเมื่อไร

เด็กปัญญาเลิศที่สอบคณิตศาสตร์ตกในขณะที่อ่านหนังสือได้ดี เป็นหนึ่งในเด็กที่มีผลสัมฤทธิ์ ต่ำกว่าความสามารถที่แท้จริงหรือเปล่า ? และลักษณะแบบนี้จะเกิดขึ้นในทันทีทันใดหรือค่อยๆ เป็นมากขึ้นตามกาลเวลา แน่ละ ลักษณะของเด็กที่มีผลสัมฤทธิ์ต่ำกว่าที่ควรนี้เป็นเรื่องซับซ้อน และปรากฏให้เห็นได้ในหลายลักษณะ

ผลสัมฤทธิ์ต่ำกว่าที่ควร (Underachievement) หมายความว่าอย่างไร ?
ผลงานวิจัยที่ผ่านมา เช่น ราฟ, โกลด์เบอร์ก และพาสโซว์ (Raph, Goldberg and Passow, 1966) และจากบทความของเดวิสและริม (Davis and Rimm, 1989) ได้ให้นิยามการมีผลสัมฤทธิ์ต่ำกว่าที่ควรว่า เป็นคำที่แสดงให้เห็นถึงความแตกต่างระหว่างผลงานของเด็กที่โรงเรียน กับความสามารถบางอย่างที่เป็นดรรชนีบ่งชี้ถึงความสามารถ เช่น คะแนนจากแบบทดสอบเชาวน์ปัญญา นิยามนี้แม้จะดูเหมือนว่าชัดเจนและกะทัดรัด ทั้งยังทำให้พ่อแม่มองเห็นภาพได้ และครูที่ประสงค์จะช่วยแก้ปัญหาให้แก่เด็กกลุ่มนี้พอเข้าใจได้ แต่ก็พบว่านิยามนั้นน่าจะพิจารณาลึกลงถึงส่วนประกอบต่างๆ ด้วย

 แรกสุดของการมีผลสัมฤทธิ์ต่ำกว่าที่ควรนั้น เห็นได้จากพฤติกรรมที่เปลี่ยนแปลงทางที่ต่ำลงตามกาลเวลา บ่อยครั้งที่พบได้จากการที่เด็กมีปัญหาในการทำงานตั้งแต่เจตคติและกิจนิสัย อย่างไรก็ดี ไม่ว่าจะเป็นนิสัยหรือเจตคติก็สามารถจะเพิ่มขึ้นเช่นเดียวกับพฤติกรรม ดังนั้นการจะพูดว่า “พฤติกรรมการมีผลสัมฤทธิ์ต่ำกว่าที่ควร” ก็จะชี้ให้เห็นถึงแง่มุมของการดำรงชีวิตของเด็ก ที่เคยเป็นเด็กเก่งมาก่อนแล้วเปลี่ยนแปลงไป

การมีผลสัมฤทธิ์ต่ำกว่าที่ควรเป็นเรื่องที่มีทั้งเนื้อหาและสถานการณ์ที่เฉพาะเจาะจง เด็กปัญญาเลิศที่ไม่ประสบความสำเร็จในโรงเรียน มักจะประสบความสำเร็จในกิจกรรมอื่นๆ นอกโรงเรียน เช่น เรื่องกีฬา กิจกรรมทางสังคมบางโอกาส และงานหลังเลิกเรียน แม้แต่เด็กที่เรียนอ่อนในหลายๆ วิชา ก็อาจแสดงความสามารถพิเศษหรือความสนใจน้อยมากในวิชาการต่างๆ ที่เรียนในโรงเรียน ดังนั้น การขนานนามเด็กว่าเป็น “เด็กที่มีผลสัมฤทธิ์ต่ำกว่าที่ควร” หรือ “ฉลาดแต่ไม่เก่ง” นั้นไม่ได้ทำให้เกิดผลดีใดๆ แม้แต่พฤติกรรมที่เด็กแสดงออกมา

การมีผลสัมฤทธิ์ต่ำกว่าที่ควรก็อยู่ที่ผู้มองหรือผู้สังเกต เด็กบางคน ครู และผู้ปกครองคาดหวังแค่พอให้ผ่าน ฉะนั้น ถ้าเด็กให้เกรด A หรือ C ก็คิดว่าไม่มีปัญหา แต่บางกรณีถ้าความคาดหวังที่ตัวเด็กคือเกรด A หากเด็กได้ B+ อาจทำให้เกิดข้อกังขาว่าเด็กมีผลสัมฤทธิ์ต่ำกว่าที่ควรได้ ธรรมชาติที่เป็นลักษณะเฉพาะของการที่ทำให้คนประสบความสำเร็จหรือล้มเหลวนั้น เป็นก้าวแรกที่จะทำให้เราเข้าใจถึงพฤติกรรมของการมีผลสัมฤทธิ์ต่ำกว่าที่ควรในตัวเด็กแต่ละคน

การมีผลสัมฤทธิ์ต่ำกว่าที่ควรยังผูกอยู่กับการพัฒนาความคิดเกี่ยวกับตนเองเด็กๆ ที่เรียนรู้ในการมองตนเองในแง่ดีก็จะมีความพยายามที่จะชักนำตนเองให้ก้าวไปสู่ความสำเร็จ และเชื่อว่าความสำเร็จทางการเรียนนั้นมิใช่เรื่องของโชคชะตา แต่เด็กที่ได้เกรดต่ำมักจะมีความคิดในการมองตนเองต่ำ หรือมองในเชิงไม่ดี การมองตนเองอย่างไรก็จะส่งผลไปถึงเจตคติต่อตนเองโดยตรง เช่น “ทำไมฉันต้องพยายาม?” หรือ “ยังไงก็ตกอยู่ดี” หรือ “ต่อให้ฉันประสบความสำเร็จ ใครๆ ก็พูดว่าฉันโกงหรือบังเอิญสอบได้” ผลที่ออกมาคือ การมองตนเองต่ำต้อยด้อยค่า เรียนอ่อน จึงควรจะเปลี่ยนแปลงการรับรู้เกี่ยวกับตนเองของเด็กให้ดีหรือให้การยอมรับการท้าทายที่มีข้อจำกัดอยู่

ทำไมจึงฉลาดแต่ไม่เก่ง ?

การจะตอบคำถามนี้ ก็ควรดูจากสาเหตุซึ่งพอจะประมวลได้ดังนี้

1. การคาดหวังที่ไม่เป็นจริง:การแปลความหมายของความฉลาดและความเก่งเป็นความจริงไปหรือไม่?
สังคมมักคาดหวังว่าเด็กเรียนเก่งได้เกรดสูงว่าคือคนฉลาดและเก่ง แน่หล่ะเขาคาดหวังว่าคนเหล่านี้จะมีความสามารถสูงในทุกๆเรื่อง แต่ความจริงก็คือ คนเรามีความสามารถที่หลากหลาย คนบางคนอาจมีความโดดเด่นเป็นบางเรื่อง แต่กลับถูกคาดหวังในเรื่องที่เขาไม่ได้โดดเด่นด้วย ภาพที่ปรากฏก็เข้าทำนองฉลาดแต่ไม่เก่งได้  โดยเฉพาะในกรณีที่ความฉลาดถูกประเมิณจากระดับสติปัญญา IQ เป็นสำคัญ
ความฉลาดของบุคคลมิได้มีเพียง IQ แต่ยังมีความฉลาดในด้านอื่นๆ ที่เด็กควรจะต้องพัฒนาควบคู่กันไปด้วย ได้แก่ EQ = ความฉลาดทางอารมณ์, CQ = ความฉลาดทางความคิดสร้างสรรค์,  AQ = ความฉลาดในการเผชิญปัญหา และ  MQ = ความฉลาดในการตัดสินใจและหาทางเลือกโดยอาศัยพื้นฐานทางศีลธรรม

2. ข้อจำกัดบางประการของตัวเด็ก
เด็กสติปัญญาดีหรือเด็กฉลาดหลายคนมีลักษณะของเด็กที่มีความต้องการพิเศษด้านอื่นควบคู่ไปด้วย เช่น  มีสมาธิสั้น มีปัญหาทางการเรียนรู้เฉพาะด้าน มีปัญหาสุขภาพ มีปัญหาทางด้านอารมณ์และพฤติกรรม 
ข้อจำกัดเหล่านี้ล้วนเป็นอุปสรรคในการพัฒนาความสามารถของเด็กจนไม่สามารถก้าวถึงศักยภาพที่มีอยู่ หากไม่ได้รับการช่วยเหลือที่เหมาะสมได้ทันท่วงที

3. การอบรมเลี้ยงดูของครอบครัว
มีงานวิจัยหลายชิ้นบ่งชี้โดยชัดเจนว่า บรรยากาศภายในบ้าน กฏของบ้าน วิธีการอบรมเลี้ยงดูเด็ก ส่งผลโดยตรงกับการพัฒนาบุคลิกภาพ การเห็นคุณค่าในตนเอง การมีวินัย ความเป็นผู้นำ ความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ ความปรารถนาที่จะเป็นคนสมบูรณ์แบบ ตลอดจนค่านิยม เจตคติต่อการเรียนและการดำรงชีวิต

4. บริบททางสังคม
 สังคมที่ให้โอกาสและเห็นความสำคัญหรือคุณค่าของทรัพยากรมนุษย์ ย่อมจะส่งผลต่อการจัดสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้ ที่จะมีแหล่งบริการต่างๆ ในสังคมที่เปิดโอกาสให้เด็กได้พัฒนาความสามารถที่หลากหลาย สังคมใดไร้โอกาสเช่นนี้ ก็ย่อมปิดกั้นและทำลาย “ความฉลาด” ไปอย่างน่าเสียดาย
--------------------------------------------------------------------------------------------

พ่อมีความสำคัญต่อลูกอย่างไม่ต้องสงสัย เมื่อเดือนที่แล้ว นายกรัฐมนตรีของอังกฤษ Mr.Tony Blair ยังต้องลางาน 1 สัปดาห์เพื่อไปช่วยภรรยา Cherry Blair เลี้ยงลูกเพิ่ง คลอดใหม่ จากการศึกษาของสถาบัน Radcliffe Public Policy ปรากฏเป็นครั้งแรก ว่าคุณพ่อนักทำงานให้ความสำคัญต่อครอบครัวเหนือเรื่องการงาน และ 2 ใน 3 ของคุณพ่อเหล่านี้ยินดีที่จะแลกเงินเดือนส่วนหนึ่งกับการได้อยู่ใกล้ชิดลูกมากขึ้น

ซึ่งเป็นสิ่งที่น่ายินดี เนื่องจากผลของการศึกษาครั้งนี้ระบุว่า การที่พ่อยิ่งใกล้ชิด ดูแลลูกมากขึ้นเท่าไหร่ในชีวิตประจำวัน ลูกก็จะเติบโตขึ้นเป็นเด็กที่มีความฉลาด, สุขภาพดี และมีความสุขมากขึ้นเท่านั้น นอกจากนั้นยังมีข้อดีอื่นๆ ที่พบจากจากวิจัยนี้:-

• คุณพ่อที่แสดงความรักต่อลูกและใช้เวลาอยู่กับลูกๆ มากเท่าไหร่ ก็จะยิ่งทำให้เด็กรู้สึก มีความมั่นคง ปลอดภัยมากขึ้นเท่านั้น

• เด็กๆ ที่มีคุณพ่อช่วยเลี้ยงดูยามแบเบาะจะมีพัฒนาการในด้านการแก้ปัญหา, การเข้าสังคม และมีทักษะการพูดที่ดีสูงกว่าระดับมาตรฐาน

• การที่คุณพ่อและลูกมีการพูดจาโต้ตอบกัน เล่นด้วยกัน จะทำให้เด็กๆ มีสุขภาพ แข็งแรง, มีการตอบสนองที่ดี และมีทักษะในการเข้าสังคมที่ดี

• เด็กๆ ที่มีคุณพ่อพูดคุย เล่นหัวด้วยจะช่วยให้เด็กมีพัฒนาการทางภาษาที่ดี เป็นเด็กที่มีความเชื่อมั่น ภาคภูมิใจในตนเอง, ควบคุมตัวเองได้ดี รวมทั้งมีทักษะในการดำเนินชีวิตที่ดี, มีปัญหาทางความประพฤติน้อย

• เด็กผู้หญิงที่ใกล้ชิดกับพ่อ มักจะเป็นเด็กที่ร่าเริง ขี้เล่น และค่อนข้างจะเป็นที่รักของเพื่อนฝูง

• เด็กผู้ชายที่ใกล้ชิดกับพ่อมาก มักจะเป็นเด็กที่มีผลการเรียนดี และทำคะแนนได้สูงในการวัด IQ

• คุณพ่อที่สนใจและช่วยเหลือวางแผนการเรียนให้ลูก จะทำให้เด็กทำคะแนน ในการเรียนได้ดีและรู้สึกสนุกสนานในการเรียนหนังสือ

• เด็กที่มีคุณพ่อคอยให้กำลังใจ มักจะเป็นเด็กที่มีความเชื่อมั่นในการเข้าแข่งขัน, สังคมกับเพื่อนฝูงได้ดี, ไม่ค่อยมีรู้สึกกดดันและไม่ค่อยมีปัญหาในเรื่องความประพฤติ

• หากคุณพ่อใช้เวลาอยู่กับลูกตามลำพังอย่างน้อยอาทิตย์ละ 2 ครั้ง จะช่วยทำให้เด็ก เติบโตขึ้นเป็นผู้ใหญ่ที่รู้จักเห็นอกเห็นใจผู้อื่น

ข้อดีไม่ใช่ว่าจะมีเฉพาะกับเด็กๆ เท่านั้น แต่ตัวคุณพ่อเองก็ได้ประโยชน์จาก อยู่ใกล้ชิดลูกๆ ด้วยนั่นคือ จะทำให้คุณพ่อมีสุขภาพที่ดี, ปรับตัวเก่ง และค่อนข้างอยากช่วยเหลือสังคมที่ตนเองอาศัยอยู่ให้ดีขึ้น นอกจากนั้น ยังทำให้พ่อมีความสัมพันธ์ที่ดีกับคุณพ่อคุณแม่ตัวเองและรักพี่น้อง ของตนมากขึ้น และยังมีชีวิตแต่งงานที่มั่นคงขึ้นมากกว่าคุณพ่อที่ไม่ค่อย อยู่บ้านใกล้ชิดลูกๆ

นอกจากนั้นคุณพ่อที่ยอมสละเวลาการทำงานให้น้อยลงสัก 2-3 ชั่วโมง และอยู่กับลูกมากขึ้น จะเป็นผู้ที่ประสบความสำเร็จในหน้าที่การงาน ทั้งนี้เพราะนักวิจัยกล่าวว่าคุณพ่อเหล่านี้จะเป็นผู้ที่รับมือกับความเครียด ในเรื่องงานได้ดีขึ้นและเมื่อมีอายุอยู่ในช่วงวัยกลางคนจะประสบความ สำเร็จในชีวิตการงานมากกว่าคุณพ่อที่บ้างาน

จากผลการศึกษาล่าสุดนักวิจัยเชื่อว่า ถ้าให้ของเล่นแก่เด็กมากเกินไป จะทำให้เด็กลดความสนใจในของเล่นเหล่านั้นลง

มิสแคลร์ เลิร์นเนอร์ นักวิจัยด้านพัฒนาการเด็กวัย 1 - 3 ขวบ ชาวอเมริกัน เปิดเผยว่า ผลการวิจัยพบว่า เด็กที่มีของเล่นมากเกินไป โดยเฉพาะเด็กวัยต่ำกว่า 5 ขวบนั้น จะลดความสนใจที่จะเล่นของเล่นที่ตนมี เมื่อเปรียบเทียบกับเด็กที่มีของเล่นน้อยชิ้นกว่า และอาจทำให้พัฒนาการต่างๆ ด้อยลงไปด้วย ทั้งนี้ เพราะการให้ของเล่นเด็กมากเกินไป ทำให้เด็กรู้สึกตื่นเต้น และไม่สามารถใช้เวลาจดจ่ออยู่กับของเล่นชิ้นใดชิ้นหนึ่งได้นานๆจนเกิดการเรียนรู้และมีพัฒนาการจากของเล่นชิ้นนั้นๆ

ผลงานวิจัยนี้ตรงกับงานวิจัยของ มิสแคธี่ ซิลเวีย โปรเฟสเซอร์ชาวอังกฤษแห่งมหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด คณะจิตวิทยาการศึกษา ได้ศึกษาเด็กอายุ 3 ถึง 5 ขวบจำนวน 3000 คน พบความสัมพันธ์เชิงซ้อนเกี่ยวเนื่องกัน ระหว่างความก้าวหน้าของเด็ก, ชนิดของเล่นที่ให้กับเด็ก และเวลาที่พ่อแม่เล่นกับลูก โดยเมื่อให้ของเล่นเด็กมากชิ้น เด็กมักจะลดความสนใจในของเล่นลง และใช้เวลาเล่นของเล่นแต่ละชิ้นไม่นานนัก จนไม่สามารถเรียนรู้จากของเล่นชิ้นนั้นๆได้

Mr. Orhan Ismail นักวิจัยอีกรายจาก โคลเชสเตอร์ ประเทศอังกฤษ ให้ความเห็นเพิ่มเติมว่า ดูจากลูกของตนเอง เมื่อได้ของเล่นหลายชิ้น จะเล่นปุ๊บปั๊บแล้วเลิก หลังจากนั้นไปหาอย่างอื่นมาเล่นแทน เช่น รองเท้าแตะใส่เดินในบ้าน เดี๋ยวนี้เลยเอาของเล่นมาให้ลูกเล่นวันละสองสามชิ้น ส่วนที่เหลือซ่อนไว้ในกล่องให้พ้นสายตาลูก

ในสหราชอาณาจักรเอง บรรดาผู้ปกครองเสียเงินซื้อของเล่นเป็นจำนวนถึง 1.67 พันล้านปอนด์ต่อปี เฉลี่ยเท่ากับผู้ปกครองเสียเงินซื้อของเล่นปีละ 139 ปอนด์ ต่อเด็กหนึ่งคน และในจำนวนนี้ มีของเล่นที่ซื้อไปแล้วไม่ได้นำมาเล่นตีค่าเป็นเงินถึง 5 พันล้านปอนด์

ผู้ปกครองรายหนึ่งร่วมออกความเห็นว่า ได้ตัดสินใจที่จะจำกัดของเล่นลูกทั้ง 6 คน ซึ่งอยู่ในวัย 4 เดือน ถึง 14 ปี โดยกระตุ้นให้ลูกออกไปเล่นนอกบ้าน และเมื่ออยู่ในบ้าน ให้เล่นกล่องกระดาษ และเกมส์หมากกระดานมากกว่าพวกตุ๊กตาบาร์บี้ โดยเห็นว่า ตุ๊กตาบาร์บี้ที่แต่งตัวเป็นทันตแพทย์ ก็จะเป็นเพียงทันตแพทย์ให้ลูกเล่นเท่านั้น ส่วนกล่องกระดาษ ลูกสามารถสร้างจินตนาการเอาเองได้ว่า จะสมมุติให้เป็นอะไร สามารถเปลี่ยนเป็นของเล่นได้หลากหลายชนิดแล้วแต่ความคิดของเด็ก

ทั้งนี้ นักวิจัยยังลังเลที่จะให้ระบุว่า ของเล่นกี่ชิ้นจึงจะเหมาะสมกับเด็ก แต่หลายรายให้ความเห็นว่า ของเล่นจำนวน 24 ชิ้นนั้น เพียงพอสำหรับเด็กวัยต่ำกว่า 5 ขวบแล้ว ไม่มากไม่น้อยเกินไป ส่วนหนังสือนั้น ไม่ถือเป็นข้อจำกัด ยิ่งมากยิ่งดี ทั้งนี้งานวิจัยหลายชิ้นพบว่าหนังสือช่วยพัฒนาการเรียนรู้แก่เด็ก และช่วยสร้างให้เด็กมีความภาคภูมิใจ เชื่อมั่นในตนเอง ในทางกลับกัน คอมพิวเตอร์เกมและวิดีโอเกมนั้น หากเด็กใช้เวลาเล่นมากเกินไป จะเป็นข้อจำกัดในด้านสร้างเสริมพัฒนาการเด็ก โดยทำให้เด็กมี "ความคิดสร้างสรรค์และสร้างจินตนาการ" น้อยลง ซึ่งทั้งสองอย่างนี้เป็นองค์ประกอบสำคัญสำหรับวัยเด็ก

วัยเด็กเป็นวัยแห่งการเรียนรู้ เด็กๆ จะเรียนรู้จากการมีปฏิสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อมใกล้ตัวก่อน โดยเฉพาะครอบครัวซึ่งถือว่าเป็นสิ่งแวดล้อมแรกของชีวิต เป็นจุดเริ่มต้นของพฤติกรรมทุกพฤติกรรม

ตั้งแต่ความนุ่มนวลอ่อนโยนจนถึงความก้าวร้าว ในปัจจุบันนี้มีเด็กๆ เป็นจำนวนมากที่หลายคนมองว่าเขาเป็นเด็กก้าวร้าว เพราะเห็นภาพเด็กแสดงความรู้สึกที่รุนแรงเมื่อไม่ได้ดังใจ เด็กที่ควบคุมตัวเองไม่ได้จะแสดงพฤติกรรมที่ขาดการยับยั้ง ไม่รู้ถึงผลที่ตามมา ซึ่งเกิดจากหลายสาเหตุเช่น ขาดแบบอย่างที่ดีให้ทำตาม ไม่ได้รับการช่วยเหลือชี้แนะแนวทางการแสดงออกที่เหมาะสม มีความเจ็บป่วยทางร่างกายหรือสมอง ซึ่งการดูแลช่วยเหลือเด็กก้าวร้าวนั้นสามารถทำได้ดังนี้

1. วางแผนการช่วยเหลือเด็กแต่ละคนให้เหมาะสมกับวัยของเด็ก

2. ตรวจสอบดูว่าเป็นพฤติกรรมก้าวร้าวจริงหรือไม่ เด็กบางคนที่บ้านของเด็กหยาบคาย ก้าวร้าวเป็น
กิจวัตร ภาพปกติของเด็กคนนั้นจึงหยาบคายก้าวร้าว

3. ผู้ดูแลพูดบอก สอนให้เด็กแสดงพฤติกรรมที่เหมาะสม เสนอทางเลือกให้เด็ก เช่น “หนูต้องขอ
ก่อนแล้วรออีกหน่อยนะ” “ตีไม่ได้ ยืนนิ่งๆก่อน” “ของนี้มีไว้เล่นแบบนี้ ขว้างไม่ได้” “ถ้าหนู
เล่นโดยไม่ตีเพื่อน เพื่อนจะเล่นกับหนู แล้วจะสนุกมากด้วย”

4.ใช้เครื่องตั้งเวลาในการกำหนดเวลาเล่นของเล่นซึ่งเป็นเวลาที่ได้ตกลงกันตั้งแต่ก่อนเล่นของเล่น
เสียเครื่องตั้งเวลาจะเป็นสัญญาณการยุติการเล่น

5. ให้เด็กได้มีโอกาสเลือกของเล่นด้วยตนเองก่อนที่ผู้ดูแลจะเสนอของเล่นแก่เด็ก

6. หากเด็กยังแสดงพฤติกรรมก้าวร้าวอย่างต่อเนื่อง ให้ใช้เทคนิคการใช้เวลานอก เช่น เก็บของเล่นที่
เด็กกำลังเล่นชั่วคราว ให้เด็กออกจากการเล่นชั่วระยะเวลาหนึ่งเมื่อสงบแล้วกลับมาเล่นต่อได้

7. เด็กที่แสดงพฤติกรรมก้าวร้าวโดยการทุบตีหรือต่อยรุนแรง ให้ใช้หมอนพิเศษให้ต่อย เล่นของเล่น
ที่ต้องใช้แรง เช่น การแบ่งแป้งโดเป็นชิ้นเล็กๆ ให้ขว้างแป้งไปติดกัน โยนบอลใส่ผนัง

8. ผู้ดูแลหยุดพฤติกรรมก้าวร้าวด้วยคำพูดที่ปกติ ลูบหลังเบาๆ เพื่อผ่อนคลายในกรณีที่เด็กยอมให้
สัมผัสได้ อธิบายให้เด็กฟังว่าทำไมจึงทำไม่ได้ และเด็กควรทำอย่างไรเพื่อให้ความโกรธลดลง
บอกให้เด็กรู้ว่าทำอะไรได้บ้างเมื่อรู้สึกโกรธ และอะไรบ้างที่ทำไม่ได้เลย

9. อยู่กับเด็กจนเด็กสงบ และบอกให้รู้ว่าพฤติกรรมดีขณะนี้ของเด็กคืออะไร ที่เด็กสงบลงเพราะเด็ก
ควบคุมตัวเองได้

10. ใช้สิ่งที่เด็กเคยทำเป็นประจำทางเลือกในหารช่วยเหลือดูแลเด็กก่อนที่เด็กจะแสดงความก้าวร้าว
เช่น “หนูจะเตะบอลหรือขี่จักรยาน” เมื่อเด็กเลือกการเล่นแล้วให้เด็กได้มีส่วนในการเตรียม
สิ่งของเพื่อการเล่นตามความพร้อมขณะนั้นของเด็ก

11.พูดบอกให้เด็กรู้ล่วงหน้าว่าถ้ามีการทำร้ายกันบรรยากาศในห้องนี้จะเป็นอย่างไร เด็กจะ
ได้รับผลกระทบอะไรบ้าง

12.ช่วยเด็กซ่อมแซมของเล่นที่เสียหายเพื่อแสดงความรับผิดชอบ

13.ให้พ่อแม่เข้ามามีส่วนร่วมรับรู้แนวทางการช่วยเหลือเด็กมีพฤติกรรมก้าวร้าว

14.มีกิจกรรมใหม่ๆ มาให้เด็กได้ปฏิบัติ เด็กมีส่วนร่วมคิดรับรู้และเตรียมกิจกรรม

15.บันทึกรูปแบบการแสดงความก้าวร้าวของเด็ก

16.ให้ชุมชนมีส่วนรับรู้สนับสนุนพฤติกรรมดี และป้องกันแก้ไขพฤติกรรมก้าวร้าวของเด็ก

17.กำหนดเวลาในการช่วยเหลือเด็กแก่ผู้ร่วมทีม เช่นเราจะช่วยเหลือเด็กคนนี้ 3 สัปดาห์เพื่อช่วย
ไม่ให้ผู้ปฏิบัติงานรู้สึกท้อแท้เบื่อหน่าย

ในการดูแลช่วยเหลือเด็กที่มีพฤติกรรมก้าวร้าวนั้นจะต้องทำอย่างสม่ำเสมอ ต่อเนื่องหาสาเหตุของความก้าวร้าวให้ชัดเจน ซึ่งจะช่วยให้การดูแลครอบคลุมมากขึ้น ผู้ดูแลสื่อสารกับเด็กอย่างชัดเจนให้เข้าใจตรงกันว่าทำร้ายผู้อื่นไม่ได้ เด็กจะต้องทำอย่างเมื่อโกรธ ผู้ดูแลจะช่วยเหลือเด็กอย่างไรบ้าง ซึ่งจะช่วยให้เด็กรับรู้ว่ากำลังได้รับการช่วยเหลือให้ผ่านพ้นภาวะที่กดดันนี้ไปอย่างไม่โดดเดี่ยว รวมทั้งยังได้รับบทเรียนที่มีประโยชน์ มีประสบการณ์ชีวิตในการควบคุมอารมณ์ความรู้สึกของตนเองเมื่อเติบโตเป็นผู้ใหญ่

โดย : พิสมัย พงศาธิรัตน์ : พยาบาลวิชาชีพ 8 สถาบันสุขภาพจิตเด็กและวัยรุ่น

คณิตศาสตร์ คณิตศาสตร์และมิติสัมพันธ์ คือความฉลาดทางสติปัญญา2 ใน 8 ด้านจากทฤษฎีพหุปัญญา (Multiple Intelligences) ของโฮเวิร์ด การ์ดเนอร์ นักจิตวิทยาด้านการคิดและการศึกษาที่รู้จักกันทั่วโลกซึ่งความฉลาดทั้ง 2 ด้านนี้สามารถเรียนรู้และเกิดขึ้นไปพร้อมกันได้ใน Smart tips นี้ค่ะ

และมิติสัมพันธ์ คือความฉลาดทางสติปัญญา 2 ด้านมารวมกัน จะเกิดการเรียนรู้มิติสัมพันธ์ผ่านการเชื่อมโยงสิ่งที่มองเห็น เช่น รูปทรง ทิศทาง ตำแหน่ง ควบคู่กับคณิตศาสตร์ที่เป็นการคิดคำนวณอย่างเป็นเหตุเป็นผล เช่น จำนวน ความสมดุล ลำดับ ชีวิตประจำวัน ฯลฯ ทำให้เจ้าหนูพบคณิตศาสตร์ได้หลากรูปแบบจนนึกไม่ถึงเชียวล่ะ
พร้อมแล้วชวนเจ้าหนูนับถอยหลัง  5 ...4...3..2..1 ไปเพลินกับคณิตพร้อมกับการเรียนรู้มิติสัมพันธ์กันเลยค่ะ 

Tip 1 ใช้สัญลักษณ์แทนตัวเลข

3             (ภาพพริกหยวก)

6             (ภาพพริกหยวกสลับกับส้ม)

วัยเด็กยังไม่มีความชำนาญมากพอในการเรียนรู้สัญลักษณ์ที่มีความหมายเฉพาะ การแทนค่าตัวเลขซึ่งเป็นสัญลักษณ์ (นามธรรม) ด้วยสิ่งที่เราพบเห็นในชีวิตประจำวัน (รูปธรรม) จะสร้างความเข้าใจได้ดีกว่าค่ะ เช่น
- การใช้ผลไม้แทนสิ่งต่างๆ ช่วยน้องนับเลขอย่างง่ายๆ
- ชวนหนูรู้จักเลขคู่เลขคี่ เช่น พริกหยวกแทนเลขคี่ ส้มแทนเลขคู่ ให้เห็นความสัมพันธ์ของตัวเลขผ่านการจัดวางตามลำดับ

Tip 2 สนุกกับจำนวนนับ
พอลูกรู้สึกคุ้นเคยกับจำนวนแล้ว ลองเติมความสนุกให้กับตัวเลข เช่น

 Tip 3 เรขาคณิตแสนสนุก
ได้เวลาฝึกฝนเรขาคณิตด้วยอุปกรณ์แค่กระดาษและกรรไกรค่ะ
- สร้างแบบจำลองห้องนอนของหนูด้วยการตัดกระดาษรูปเรขาคณิตมาประกอบเป็นห้องนอนลงบนกระดาษ เช่น เตียงนอนเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า หมอนเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส พรมเช็ดเท้าเป็นรูปวงกลม
- เสริมทักษะด้วยการนำการ์ดมาประกอบกันเป็นรูปร่างต่างๆ เช่น สี่เหลี่ยมคางหมูเกิดจากสี่เหลี่ยม 2 อันและสามเหลี่ยม 1 อัน
- ฝึกคิดคำนวณพื้นที่ เช่น การ์ดสี่เหลี่ยมขนาดกว้างยาวด้านละ 1 นิ้ว เมื่อนำมาประกอบกัน 4 อัน กลายเป็นสี่เหลี่ยมจัตุรัสขนาดใหญ่ มีพื้นที่รวม 4 ตารางนิ้ว
- ลองเพิ่มหรือลดการ์ดแล้วพัฒนาเป็นสูตรคำนวณ กว้าง x ยาว = หน่วยพื้นที่ เช่น ตารางนิ้ว เป็นต้น

Tip 4 สนุกกับอัตราส่วน
เรียนรู้มิติสัมพันธ์ด้านคณิตศาสตร์ เชื่อมโยงตัวเลขผ่านร่างกายของเรา เปรียบเทียบกับอัตราส่วนจริง(คุณพ่อคุณแม่ช่วยเป็นต้นแบบ เพื่อให้ได้สัดส่วนใกล้เคียงมาตรฐานจริง ค่าที่ได้อาจเป็นเพียงค่าประมาณ แต่ก็ได้สนุกเรียนรู้ไปพร้อมกันด้วยค่ะ)

1 นิ้ว = ความกว้าง 1 นิ้วโป้ง
1 ฟุต = ความยาวของเท้า
1 ศอก = ความยาวจากปลายนิ้วกลางถึงข้อศอก

Tip 5 เตรียมความพร้อม บวก-ลบ-คูณ-หาร
ก่อนรู้จักเครื่องหมายบวก ลบ คูณ หาร ลองจัดบรรยากาศรอบตัวให้เป็นสนามประลองโจทย์คณิตศาสตร์ให้เจ้าหนูเห็นการเปลี่ยนแปลงย้ายที่ของค่าตัวเลขจริง วิธีนี้จะช่วยเรียนรู้ได้ดีกว่าการตั้งโจทย์ 1+1 =? ค่ะ
- วัยอนุบาล...เรียนรู้บวกลบ เช่น จัดมุมร้านค้าขายผลไม้จริงที่ซื้อมารับประทานอยู่แล้ว มีส้ม 2 กล่อง กล่องแรกมีส้ม 5 ผล กล่องที่สองมีส้ม 15 ผล แล้วตั้งโจทย์ว่าทำอย่างไรให้ทั้ง 2 กล่อง มีส้มกล่องละ 10 ผล เจ้าหนูก็จะนับแยกผลส้มจริง ซึ่งจะทำให้เข้าใจได้ง่ายและเร็วกว่าการบวกลบตัวเลขค่ะ
วัยประถมต้น...ฝึกฝนคูณหาร เช่น คำนวณเวลา ลองชี้เข็มนาฬิกาให้เขาดู ถ้าคุณแม่พับผ้าคนเดียว เข็มยาวจะเดินจากเลข 1 ถึงเลข 4 ถามเขาว่าถ้าคุณแม่กับหนูช่วยกันพับสองคน จะใช้เวลาสั้นลงครึ่งหนึ่ง เข็มจะชี้ไปที่เลขไหน แล้วถ้าเพิ่มเสื้อผ้าที่ต้องพับอีกเท่าตัว จะต้องใช้เวลาเพิ่มขึ้นหรือลดลงเท่าไร อ๊ะ...อย่าลืมช่วยกันพับผ้าทดลองจริงด้วยนะคะ

Tip 6 คิดคำนวณในชีวิตจริง
เติมความแม่นยำด้วยการสอนคณิตจากเรื่องใกล้ตัวค่ะ
- คณิตจ่ายตลาด เช่น ลองให้เจ้าหนูช่วยคิดว่าจะใช้เงิน 100 บาท เพื่อซื้อวัตถุดิบไปทำข้าวผัดหมูสับแครอทใส่ไข่ สำหรับพ่อแม่และตัวหนูเอง? เขาจะได้ฝึกคำนวณทั้งปริมาณและราคาค่ะ
- เปรียบเทียบของชนิดเดียวในปริมาณและราคาที่ต่างกัน เช่น สบู่ 100 กรัม กับ 200 กรัม ราคา 10 บาท และ 15 บาท ซื้อก้อนไหนจึงจะประหยัดเงินมากกว่า
การเรียนรู้ของวัยนี้ไม่ว่าจะเป็นเรื่องใด ควรให้ความสำคัญกับความเข้าใจมากกว่าความจำ เพื่อเป็นรากฐานเชื่อมโยงสู่การเรียนรู้ด้านอื่นๆ ในอนาคต ที่สำคัญคุณพ่อคุณแม่ต้องช่วยกระตุ้นการเรียนรู้ในเรื่องนั้นๆ อย่างสนุกสนาน เพื่อสร้างจิตใจใฝ่รู้ให้กับลูกค่ะ
................................................................................................................