คุณ...เลี้ยงลูกแบบไหน?

โดย: น้ำว้า

เจ้าตัวเล็กจะเติบโตอย่างไร เกิดจาก ‘การเลี้ยงดู’

ประโยคไหนที่หัวอกคนเป็นพ่อเป็นแม่อย่างคุณๆถวิลหามากกว่ากันคะ ระหว่าง
"บอกวิธีเลี้ยงลูกคุณหน่อยสิคะ ถึงได้มารยาทดีจัง"กับ
"เลี้ยงลูกยังไง ให้เป็นเด็กก้าวร้าวอย่างนี้"

ทั้งสองคำถามผุดขึ้นเพราะเกิดจากการตั้งข้อสังเกตกับพฤติกรรมเจ้าหนูค่ะ ซึ่งพฤติกรรมทั้งสองแบบนี้ มีที่มาจากการอบรมเลี้ยงดู

เหตุที่มาจากการอบรมเลี้ยงดูก็เพราะ การอบรมเลี้ยงดูเป็นการที่บุคคลในครอบครัวทั้งพ่อแม่หรือผู้ดูแลปฏิบัติต่อเจ้าหนู ทางคำพูดและการกระทำ ซึ่งส่งผลต่อพัฒนาการทางร่างกาย อารมณ์ สังคมและสติปัญญา อันจะหล่อหลอมให้เด็กแต่ละคนมีบุคลิกภาพและพฤติกรรมต่างกันไป

เห็นตรงกันมั้ยคะว่า การอบรมเลี้ยงดูเป็นสิ่งที่สำคัญมากต่อพัฒนาการแต่ละด้านของเจ้าหนูโดยเฉพาะวัยคิดส์ วัยแห่งการเรียนรู้เช่นนี้ หากไม่ได้รับการเลี้ยงดูที่ถูกต้อง เมื่อเติบโตเป็นผู้ใหญ่ก็มักจะมีปัญหาทางการปรับตัวและอาจเป็นผู้ที่มี บุคลิกภาพที่ผิดปกติได้ค่ะ

เลี้ยงอย่างนี้...เป็นอย่างไร
มาดูกันค่ะว่าการอบรมเลี้ยงดูในแต่ละแบบ จะหล่อหลอมให้เจ้าตัวเล็กมีบุคลิกภาพอย่างไรบ้าง

1. แบบประชาธิปไตย การเลี้ยงดูแบบนี้เน้นที่คุณพ่อคุณแม่เป็นผู้ส่งเสริมสนับสนุนให้เจ้าตัว เล็กมีอิสระในการคิด ตัดสินใจ และแก้ปัญหาต่างๆด้วยตนเอง พร้อมทั้งยอมรับการตัดสินใจนั้นๆของเจ้าหนู และให้กำลังใจ ให้คำปรึกษาเพื่อให้ลูกเรียนรู้ที่จะอยู่ในสังคมอย่างมีความสุข

เช่น คุณแม่ฟ้าให้โอกาสน้องเชอรี่เลือกใส่รองเท้าเพื่อไปซื้อของที่ห้างสรรพสินค้าในวันเสาร์นี้ น้องเชอรี่ตัดสินใจเลือกรองเท้าคู่มอมแมมซึ่งเป็นคู่สุดรัก คุณแม่ฟ้าก็ตามใจน้องเชอรี่ และไม่เปลี่ยนให้เป็นคู่งามที่อยู่ใกล้กัน

แม้ว่าจะเป็นการตัดสินใจเล็กๆน้อย แต่ก็ถือเป็นจุดเริ่มที่ดีนะคะที่จะต่อยอดให้เจ้าหนูตัดสินใจเรื่องอื่นๆ ด้วยตนเองค่ะ แถมเจ้าหนูยังยืนอมยิ้มเพราะเขากำลังรู้สึกภูมิใจอยู่ค่ะ

แน่นอนค่ะ การเลี้ยงดูลูกด้วยแนวทางนี้จะส่งผลให้เจ้าตัวเล็กมีความเชื่อมั่นในตนเอง พร้อมทั้งกล้าแสดงออก แก้ปัญหาเฉพาะหน้าได้ ปรับตัวได้ดี ช่วยเหลือตัวเองได้ เรียนรู้สิ่งต่างๆได้รวดเร็ว และเคารพสิทธิของตนและผู้อื่นด้วยค่ะ

2. แบบใช้อำนาจควบคุมหรือเข้มงวดกวดขัน แบบนี้จะต่างจากแบบแรกสุดขั้วทีเดียวค่ะ เพราะเป็นรูปแบบที่คุณพ่อคุณแม่ออกกฎระเบียบให้ปฏิบัติตาม และเจ้าหนูจะต้องเชื่อฟังคุณพ่อคุณแม่อย่างเดียว ถ้าฝ่าฝืนหรือไม่ยอมทำตามก็จะถูกทำโทษค่ะ

คุณพ่อคุณแม่อาจจะรักและหวังดีอยากให้เจ้าตัวเล็กเป็นคนที่อยู่ในกฎระเบียบ อย่างเคร่งครัด แต่สิ่งที่ตามมาสิคะ น่าเป็นห่วงเพราะ

* การถูกลงโทษจะทำให้เจ้าหนูเป็นคนที่เจ้าอารมณ์ และกลายเป็นเด็กก้าวร้าว
* ที่สำคัญขาดความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ เพราะเจ้าหนูถูกจำกัดด้วยกรอบความคิดของคุณพ่อคุณแม่เพียงฝ่ายเดียว ทำให้เขาไม่กล้าทำอะไรที่แตกต่างไปจากสิ่งที่คุณพ่อคุณแม่คิดไว้เลยค่ะ
* และสิ่งเหล่านี้จะทำให้เจ้าหนูเป็นเด็กที่ไม่เห็นคุณค่าในตัวเองไปในที่สุดค่ะ

3. แบบรักตามใจ คือ การเลี้ยงดูที่คุณพ่อคุณแม่ยินยอมให้เจ้าตัวเล็กทำอะไรได้ตามใจชอบ ไม่ต้องทำตามกฎเกณฑ์ หรือทำผิดก็ไม่ถูกลงโทษ และไม่มีการให้คำแนะนำที่เหมาะสมต่อการแก้ปัญหา

จุดที่เห็นอย่างเด่นชัดกับการอบรมเลี้ยงดูแบบนี้ จะทำให้เจ้าเล็กเจ้าหนูเอาแต่ใจตนเอง และกลายเป็นคนที่เก็บอารมณ์ไม่อยู่เมื่อถูกขัดใจด้วยค่ะ

4. แบบรักทะนุถนอมมากเกินไป เป็นการที่คุณพ่อคุณแม่คอยปกป้องดูแลเกินไป ด้วยการช่วยเหลือทุกอย่าง การที่คุณพ่อคุณแม่ทำให้เจ้าตัวเล็กทุกอย่าง ก็เพราะความกลัว กลัวว่าให้เจ้าตัวเล็กทำเองแล้วจะเป็นอันตรายบ้างล่ะ เดี๋ยวจะเจ็บบ้างล่ะ นี่ล่ะค่ะสาเหตุสำคัญ

การทะนุถนอมมากเกินไป เจ้าหนูก็จะไม่รู้จักช่วยเหลือตัวเองหรือไม่สามารถพึ่งตนเองได้ ไม่รู้จักแก้ปัญหาด้วยตนเองค่ะ และเมื่อโตขึ้นต้องไปพบปะผู้คนกับสังคมภายนอก ก็จะมีปัญหาเรื่องการปรับตัวตามมาด้วยค่ะ

ที่สำคัญเจ้าหนูอาจจะไม่ได้ลิ้มรสถึงความรู้สึกภาคภูมิใจในตัวเองกับผลงาน หรือสิ่งที่เขาทำแล้วประสบความสำเร็จ ก็คุณพ่อคุณแม่ทำให้หมดแล้วนี่คะ

5. แบบปล่อยปละละเลย คือ การที่คุณพ่อคุณแม่มักเย็นชาห่างเหิน ไม่สนใจเจ้าหนู ปล่อยให้ทำสิ่งต่างๆได้ตามความต้องการ บางครั้งก็ปล่อยหน้าที่การเลี้ยงดูให้กับคนอื่น จนเป็นการเลี้ยงดูแบบตามมีตามเกิด ไม่สนับสนุนหรือชี้แนะแนวทางเพื่อเป็นการส่งเสริมเจ้าตัวเล็ก ซึ่งบางครั้งก็มีการลงโทษเจ้าหนูเกินกว่าเหตุด้วยค่ะ การเลี้ยงดูแบบนี้อาจเกิดขึ้นเพราะคุณพ่อคุณแม่กำลังสนใจเรื่องของตัวเองมากว่าเรื่องของเจ้าตัวเล็กอยู่ก็ได้ค่ะ

หันมาสนใจเจ้าตัวเล็กด้วยนะคะ ไม่อย่างนั้นจะเป็นพื้นฐานที่ทำให้เจ้าตัวเล็กมีความก้าวร้าว อารมณ์แปรปรวน และปรับตัวยากด้วยค่ะ และการที่คุณพ่อคุณแม่ปล่อยปละละเลยอย่างนี้ นอกจากการไม่ได้รับรู้ถึงความรู้สึกและความต้องการของเจ้าหนูอย่างแท้จริงแล้ว ยังทำให้เจ้าตัวเล็กรู้สึกโดดเดี่ยวด้วยนะคะ

การดูแลต้นไม้ให้เป็นต้นโตที่แข็งแรงได้ ขึ้นอยู่กับการดูแลเอาใจใส่รดน้ำพรวนดิน การดูแลเด็กน้อยวัยอนุบาล ซึ่งเป็นวัยแห่งการเรียนรู้ก็เช่นกันค่ะ การอบรมเลี้ยงดูด้วยความเอาใจใส่ในรูปแบบที่เหมาะสมก็จะทำให้เขาโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีคุณภาพด้วยเช่นกันค่ะ

จาก: